In 2012 volgde Michel Hofman – de huidige stafchef bij Defensie – divisieadmiraal Jean-Paul Robyns (70) op, die zijn veertigjarige loopbaan afsloot als Hoofd van de Marine, een functie die hij de laatste 5,5 jaar van zijn carrière heeft waargenomen. Van een leven van ‘nooit thuis’ naar een nieuw hoofdstuk met ‘een zee van tijd’. Tien jaar na pensioendatum blikt SeaTalk niet alleen terug op de professionele carrière van de man, maar ook op zijn nieuwe leven in zijn geliefde badstad Oostende.

Admiraal Robyns verwelkomt ons in zijn dakappartement in het hartje van de stad met uitzicht op het Leopoldpark. We zitten in de woonkamer, rijkelijk gedecoreerd met imposante kunstwerken. Terwijl echtgenote Micheline Porta, die zelf ook carrière maakte als officier bij de Marine, de koffie serveert, vertelt hij ons over zijn liefde voor moderne kunst. “Ik schuim graag galerijen af, ik bezoek vaak musea, ik neem de tijd om kunst te ontdekken,” vertelt Jean-Paul. “Tijdens mijn loopbaan bij de Marine had ik daar de tijd niet voor, want mijn job was mijn leven. Als je focus houdt, dan kan je alles bereiken.”

Als oudste van vier kinderen groeide Jean-Paul op in Oostende. Vader Robyns was marineofficier en nam zijn oudste zoon geregeld mee. “Ik heb er de geur van de schepen opgesnoven, ik kan het me zo voor de geest halen,” herinnert Jean-Paul zich. “Ik werd lid van de zeescouts en zag een carrière bij de Marine toen nog zitten.” Maar tijdens zijn studies Grieks-Latijn stuurde hij zijn plannen bij. Hij wou dokter worden.

Echter, het lot besliste anders. Toen het gezin Robyns, na een zwaar ongeval van vader, in een penibele financiële situatie kwam, moest de student zijn plannen om aan de universiteit geneeskunde te gaan studeren definitief opbergen. Als hij de studies ooit wou aanvatten, dan zou hij er eerst moeten voor werken.

Thuis op zee

Jean-Paul startte dan maar met zijn legerdienst. Hij tekende meteen voor twee jaar. Aan boord van de Godetia voer hij naar New York, Martinique, Montreal, de Bahama’s… Het leven aan boord beviel hem beter dan wat hij had verwacht. “Via mijn job bij Marine zou ik de wereld zien en de zee voelde als mijn thuis. Het varen zelf en de sfeer aan boord vond ik machtig, ik was meteen verkocht!”

De jonge matroos blonk uit, waardoor hij door zijn oversten werd aangemoedigd om deel te nemen aan het examen A, de toelatingsproef voor de Hogere Zeevaartschool. De pientere militair slaagde met glans en kon zijn studies aanvatten. Hij legde de lat altijd hoog en wist dat hij carrière zou maken. “Focus houden, grenzen verleggen… zo kom je aan de top. Onderschat nooit de kracht van de geest,” aldus Robyns. “Zo wou ik in mijn jonge jaren een marathon kunnen lopen. Ik stopte met roken en trainde. Toen ik daarin slaagde, verlegde ik de grens naar een marathon lopen beneden de drie uur. Mijn resultaat? 2u57.”

Na zijn studies bekleedde hij verschillende functies als officier bij de Marine zowel op zee als aan wal. Hij werkte twaalf jaar in Den Helder en vier jaar in Londen.  Zijn werk was zijn leven, de verre reizen hielden hem lange tijd weg van zijn gezin. “Toen mijn zoon Morgan (44) werd geboren was ik op zee, net zoals mijn vader toen ik ter wereld kwam. Ik heb mijn kinderen nooit zien opgroeien, ik heb nooit een gezinsleven gekend,” mijmert de oud-admiraal, “dat is misschien het enige waar ik spijt van heb in mijn leven.” 

Luitenant-ter-zee Micheline Porta, die pas 25 jaar geleden zijn echtgenote werd, zag haar collega met rasse schreden de carrièreladder opklimmen. De ambitieuze officier boekte onder andere succes toen hij als commandant van de Iris tijdens de Golfoorlog 117 mijnen onschadelijk maakte. “Dit kon enkel dankzij een bemanning die werkte als een geoliede machine. Ik kan goed luisteren naar de mensen, dat maakt me wellicht een goed leider. Omdat ik ook onderaan de ladder ben begonnen heb ik altijd beseft dat respect van twee kanten moet komen. En als dat er is, dan kneed je een ploeg die amper bevel nodig heeft en bijna blindelings handelt zoals het hoort.” 

  

Terugblikken

“Ik ben fier met wat ik tijdens mijn carrière heb bereikt, maar daarover filosoferen doe ik eigenlijk niet. Het enige onderwerp gerelateerd aan de Marine waar Micheline en ik nog dagelijks over discussiëren is de opleiding. Zij studeerde aan de Militaire School in Brussel, ikzelf aan de Hogere Zeevaartschool in Antwerpen. Waar geven ze de beste opleiding? Volgens mijn echtgenote is dat zonder twijfelen in Brussel en daar ga ik niet mee akkoord (knipoogt).”

Tijdens de afgelopen tien jaar bleef Jean-Paul een geëngageerd man. Tot vijf jaar terug zetelde hij in zestien verenigingen, al heeft hij daar de laatste jaren toch bepaalde keuzes gemaakt. “Je kunt niet voor alles en iedereen present staan, ik wil alleen nog doen wat me echt interesseert en waar ik van geniet. Reizen, wandelen op de dijk en op het strand, ik ben voorzitter van een leesclub, ik spendeer tijd met mijn hechte groep vrienden en uiteraard maak graag tijd voor mijn enige kleinkind. Door Louis te zien opgroeien ben ik pas echt beginnen beseffen dat ik die levensfases bij mijn drie kinderen heb gemist. Dit keer wil ik erbij zijn, zodat ik later geen spijt hoef te hebben. Kleinzoon Louis (bijna 6) geniet van de aandacht en de verhalen van zijn grootvader. “Hij heeft echt interesse voor de maritieme sector,” bevestigt Jean-Paul, “hij wil later op zee net zoals zijn papie.”

De toekomst van de Marine

Het huidig plan van de Marine om de komende jaren weer voluit voor Oostende te kiezen, verheugt de admiraal op rust. “Mijn opvolgers doen het goed, ik heb er alle vertrouwen in dat ze de juiste keuzes maken. Oostende is in het verleden lange tijd het kloppend hart van de Marine geweest. Dat we hier stilaan weggetrokken zijn, heeft met verschillende factoren te maken. Dat de Marine de toenmalige politieke legislatuur minder genegen was, speelde ook wel een rol.  De terugkomst van de militairen naar Oostende blaast extra zuurstof in de economie van de stad. Ook het nauwer samenwerken met de civiele wereld vind ik positief. Het is een kruisbestuiving die door het tekort op de arbeidsmarkt een meerwaarde levert aan alle partijen. Elkaars wereld leren kennen zal er ook voor zorgen dat het negatieve beeld over onze marinemensen en hun werkwijze, die sommige burgers voor ogen hebben, zal verdwijnen. De tijden dat we in twee aparte werelden leefden behoren al lang tot het verleden.

Een zee van tijd

De koffie is op, het gesprek loopt ten einde. In de gang staan de koffers al gepakt. De oud-admiraal en zijn echtgenote Micheline verstrekken straks naar Limburg om er bevriende kunstenaars te bezoeken.

 

Auteur: C.O.
Foto’s: Jorn Urbain